آشنایی با پول و انواع آن: در حال حاضر تقریباً تمام پول مورد استفاده در تمامی کشورهای دنیا اصطلاحاً پول بی‌پشتوانه است که به پولی اطلاق میشود که دارای ارزش ذاتی نبوده و کنترل ارزش آن در اختیار حکومت است.
تعریف ابتدایی پول
در تعریف ابتدایی، پول وسیله، قطعه یا شیء است که انسان‌ها برای تبادل خواسته‌ها، خدمات، کالاها و نیازهای خود مورد استفاده قرار می‌دهند. در تعریف دیگر، پول عبارت است از آن چیزی که در داد و ستد و مبادله مورد قبول عموم افراد جامعه باشد. معمولاً بجز اسکناس و مسکوک و سپرده‌های دیداری، سایر انواع دارائی‌ها را نمی‌توان پول نامید.
جالب است بدانید که پول کاغذی برای اولین بار در چین و در قرن هفتم پدید آمد و در اروپا در سال 1661 اولین کشوری که پول کاغذی چاپ کرد، سوئد بود.
وظایف اولیه (سنتی) پول
- وسیله مبادله
- ذخیره ارزش و ثروت
- واحد شمارش یا سنجش
دسته بندی پول و انواع آن
- پول کالایی (Commodity Money)
- پول بی پشتوانه (Fiat Money)
- پول اعتمادی (Fiduciary Money)
- پول بانکی (Commercial Bank Money)
پول کالایی
ساده ترین نوع پول که در سیستم داد و ستد کالا مورد استفاده قرار می گرفته که در این سیستم منابع با ارزش به عنوان پول عمل می کرده اند. ارزش این نوع از پول به ارزش منبع آن کالا بستگی دارد و این نوع پول محدود به منابعی می شود که کمیاب هستند.
انواع پول کالایی عبارتند از: طلا، نقره، مس و در برخی نقاط دنیا صدف های دریایی، تنباکو، چای، شکر.
پول بی پشتوانه یا فیات
پول فیات یا بی پشتوانه به معنای “فرماندهی حاکمیت” است. پول بی پشتوانه نوعی از پول است که به خودی خود ارزش ذاتی ندارد و نمی توان آن را تبدیل به منبع با ارزشی کرد. ارزش این نوع پول توسط فرمان حکومتی مشخص و به عنوان ابزاری قانونی برای تمامی تراکنش ها در نظر گرفته می شود.
امروزه، پول بی پشتوانه اساس تمامی سیستم های پولی جدید است. ارزش واقعی پول بی پشتوانه توسط عوامل بازار که شامل عرضه و تقاضا است، تعیین می شود.پول بی پشتوانه می بایست تحت کنترل باشد چرا که استفاده نادرست از آن می تواند اقتصاد کشور را به طور کامل تخریب کند.
انواع پول فیات عبارتند از: پول کاغذی و سکه ها
پول اعتمادی
سیستم پولی امروزه به شدت وابسته به ارزش و اعتماد داشتن است. در مواقعی که بانک ها این امکان را به مشتری می دهند تا آن ها با انواع مختلف پول، مقداری را پرداخت کنند و آنگاه بتوانند مالکیت آن میزان پول را به شخص دیگری انتقال دهند، به آن پول اعتمادی گفته می شود. پول اعتمادی عموما با طلا، نقره یا پول کاغذی پرداخت می شود. چک ها، اسکناس ها بانکی نمونه هایی از پول اعتمادی هستند چرا که هر دو آن ها نوعی توکن یا اجازه هستند که ارزش مشخص و یکسانی با معادل پولی آن دارند.
پول بانکی
شامل وجوه و اعتبارات بانکی در بانک‌های تجاری های تجاری وجود دارد. برداشت در این سیستم می تواند به صورت حضوری، با چک یا نوشته های بانکی، دستگاه های خودپرداز یا حتی بانکداری اینترنتی باشد.
پول و انواع آن در بستر اینترنت
انواع مختلفی از پول وجود دارد که شاید نتوان آن ها را در دسته بندی های بالا را قرار داد.
برای مثال پول الکترونیکی یا به عبارتی دیگر ارز دیجیتال، نوعی پول است که وجود خارجی ندارد و فقط در بستر اینترنت کار می کند و معمولا توسط یک موسسه خاص پشتیبانی می شود.
ارز دیجیتال به‌عنوان یک واحد پولی یا واسطه تبادل (جدا از واسطه‌های فیزیکی مانند اوراق بانکی یا سکه) برپایهٔ اینترنت تعریف میشود که ویژگی‌هایی مشابه با پول فیزیکی را داراست، اما تراکنش‌های انتقال سرمایه را به‌صورت آنی و بدون مرز بین افراد انجام می‌دهد. پول‌های مجازی و ارز رمزی هر دو از نمونه‌های پول‌های دیجیتال هستند اما برعکس این عبارت صحیح نیست. در واقع نمی‌توان پول دیجیتال را به این دو گروه محدود کرد.
زیر شاخه چنین پول هایی رمزارز ها هستند که علاوه بر داشتن ویژگی های یک ارز دیجیتال، همانطور که از نامشان پیداست، برپایه رمزنگاری ساخته می شوند و معمولا با توجه به این که در بستر فناوری بلاک چین مورد استفاده هستند، اعتبار و ارزش خود را از گره ها (Node) یا مشترکان شبکه می گیرند؛ یعنی هر چه جمعیت در این شبکه بیشتر شود، ارزش پول آن بیشتر می شود.
شبه پول چیست؟
شبه پول نزدیک‌ترین جانشین برای پول است. یکی از مهمترین خصوصیات شبه پول، ضد تورمی بودن آن در کوتاه‌مدت است چرا که دارندگان این دارائی لااقل برای مدتی از هزینه و خرج کردن آن، منصرف شده‌اند.
نگاهی به تعریف پول در اقتصاد
در مفهوم اقتصادی پول بسیار متفاوت از تعریف عمومی آن است. حجم پول آثار کاملاً بارزی در اقتصاد داشته و بر نرخ تورم، بهره، بیکاری و تولید تأثیرگذار است. در مفهوم اقتصادی پول واحدی برای اندازه‌گیری تولید اقتصادی و نیز واحدی برای ذخیره ارزش اقتصادی می‌باشد.
پول رایج باید ۵ ویژگی داشته باشد:
- مورد قبول عموم باشد.
- بادوام باشد.
- استفاده از آن آسان بوده و قابل تقسیم به قسمت‌های کوچکتر باشد.
- دارای ارزش ثابت باشد.
- تولید آن محدود باشد.
