ورزش و خصوصا فوتبال در دنیای امروز به صنعتی تبدیل شده که نه تنها گردش مالی بسیار بالایی دارد، بلکه شادی و نشاطی را در جامعه به همراه دارد که به هیچ وجه نمی‌توان برای آن قیمت تعیین کرد.
در کنار صنعت فوتبال بازارهای غیررسمی مانند شرطبندی نیز شکل گرفته است. شرطبندی در ورزش اگر چه در خارج از کشور رونق دارد، اما در ایران نیز چندان بی‌رمق نیست. برخی گزارش‌ها حاکی از گردش مالی میلیاردی سایت‌های شرطبندی در ایران است.
لیست قیمت‌ها، از هزار تومان تا چند میلیون تومان
امیر دانشجویی اهل کرمان است. وی به خبرنگار تجارت‌نیوز، می‌گوید: دو سال قبل خیلی در شرطبندی فوتبال شرکت می‌کردم اما دیگر کنار گذاشتم.
وی در پاسخ به این سوال که چرا شرطبندی را کنار گذاشته، می‌گوید: راستش را بخواهید اگر بحث حلال و حرام بودنش نبود، حتما ادامه می‌دادم. تعداد زیادی از بچه‌ها در این کار بودند. یکی از دوستانم یک بار یک میلیون ۵۰۰ هزار تومان برنده شد. حتی برخی بودند که ۵۰ میلیون تومان برنده می‌شدند.
امیر که اکنون دو سالی است فارغ‌التحصیل شده، ادامه می‌دهد: محال است یک بار شرطبندی انجام بدهی و ادامه ندهی. به قول بچه‌ها می‌گویند: سمیه! نرو! اگر بری دیگر نمی‌تونی برگردی!
مینا یک دختر تهرانی است که مدتی به فعالیت شرطبندی علاقه داشته است. وی در مورد اینکه چگونه به شرطبندی علاقمند شد، به تجارت‌نیوز می‌گوید: برادرم ساعت‌ها پای لپ‌تاپ بود، می‌گفت درآمد خوبی دارم. حتی چیزی از آنالیز و پیش‌بینی فوتبال نمی‌دانست.
وی ادامه می‌دهد: اما برادرم خود را در لباس یک کارشناس می‌دید و بازی‌ها را دنبال می‌کرد و می‌گفت من میدانم حتما این تیم برنده میشود. سعید، دوست برادرم منبع درآمدش همین شرطبندی بود. من هم از سر کنجکاوی وارد بازی شدم. برای اولین بار با ضریب ۱٫۸، بر روی برد تیم فوتبال زنان سنگاپور، ۱۰۰ هزار تومان شرط بستم.
مینا به تجارت‌نیوز می‌گوید حتی اطلاع نداشته که چنین تیمی وجود خارجی داشته یا خیر و ادامه می‌دهد: من که بر حسب شانس خودم شرطبندی کرده بودم، اولین شرط را بردم و پولم تنها در ظرف ۵ دقیقه، ۱۸۰ هزار تومان شد. خیلی دلچسب بود. به این کار ادامه دادم. خیلی وقت‌ها برنده می‌شدم. ولی باخت هم داشتم.
مینا به یکی از شرط‌‌بندی‌های خود اشاره می‌کند و می‌گوید: در یک بازی با ضریب ۵، روی برد یک تیم با ۲۰۰ هزار تومان شرط بستم. من شرط را بردم و پولم یک میلیون تومان شد. ولی این بار سایت پول من را نداد و می‌گفت که باید با پولت دوباره بازی کنی.
وی در ادامه می‌گوید: من هم چون چاره‌ای نداشتم، باز هم بازی کردم، طی برد و باخت‌هایی که داشتم، در آخر ۲۵۰ هزار تومان از یک میلیون تومان باقی ماند. اینجا بود که فهمیدم مدیران این سایت‌ها منافع خودشان را بیشتر در نظر می‌گیرند. ۲۵۰ هزار تومانم را گرفتم و دیگر هیچ وقت شرطبندی نکردم.
شرطبندی در فضای مجازی
آریا دانشجوی اصفهانی یک سال است که به شرطبندی در فوتبال علاقه پیدا کرده است. وی در مورد نحوه شرطبندی به تجارت‌نیوز می‌گوید: به عنوان مثال، فرض کنید که امروز بازی استقلال و پرسپولیس است. شما به یکی از سایت‌های شرطبندی مراجعه می‌کنید. قیمت شرط‌بندی‌ها خیلی متفاوت است.
وی ادامه می‌دهد: از قیمت هزار تومان تا چند میلیون تومان می‌توانی شرطبندی کنی. من با توجه به توان مالی که دارم معمولا در حد مبالغ پایین شرطبندی می‌کنم. ابتدا باید پول را به حساب سایت شرطبندی واریز کنی.
آریا ادامه می‌دهد: معمولا به این صورت است که هر سایت با توجه به آنالیزی که از تیم‌ها دارد، یک ضریب به برد و باخت آنها می‌دهد. به عنوان مثال، تعیین می‌کنند که اگر استقلال برنده بازی شد، دو برابر پولی که فرد پرداخت کرده، برنده میشود. یا آنکه مثلا اگر پرسپولیس برنده شد، چهار برابر آن مبلغ، برنده میشود. یعنی به این صورت است که انتخاب ضریب بر عهده سایت است. اما فرد خود می‌تواند انتخاب کند که در سطح چه قیمتی شرطبندی کند.
وی می‌افزاید: اکنون فعالیت شرطبندی در فضای مجازی رونق زیادی گرفته است. به عنوان مثال، خودم در یک گروه شرطبندی عضو بودم که حدود ۱۰ هزار نفر عضو داشت. برخی روزها بود که بر روی یک بازی ۲۰ میلیون تومان شرط می‌بستند. هر بار که این گروه‌ها و کانال‌ها را می‌بستند، دوباره یکی دیگر درست می‌کردند.
اما یکی از ابهامات شرطبندی از طریق وب‌سایت‌های خارجی مربوط به چگونگی رد‌و‌بدل شدن پول و تبدیل پول است. مهرداد یکی از افرادی است که در شر‌بندی دستی بر آتش دارد. وی به خبرنگار تجارت‌نیوز می‌گوید: به تازگی برخی از وب‌سایت‌های خارجی امکان رد‌و‌بدل شدذن پول را برای کاربران ایرانی به راحتی فراهم کرده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: یک وب‌سایت روسی وجود دارد که از طریق یک صرافی آنلاین امکان تبادل پول را برای کاربران ایرانی فراهم کرده است. به صورتی که برای واریز پول، در سایت این صرافی پول را به ریال واریز می‌کنید و یک کد دریافت می‌کنید که اصطلاحا به آن کد فوچرز می‌گویند.
وی ادامه می‌دهد: سپس این کد را در سایت روسی و در قسمت مربوطه وارد می‌کنید. اگر کد درست باشد، پول به دلار به حساب شما می‌آید. برای برداشت نیز به همین صورت است و پول را به صورت ریال به شما می‌دهد.
جنبه سرگرمی شرطبندی
شکی نیست که شرطبندی فوتبال در کشور از منظر اقتصاد غیررسمی، گردش مالی زیادی دارد. اما چندان مشخص نیست که چگونه شرطبندی جای خود را در دل جوانان ایرانی باز کرده است.
علی مختاری، کارشناس اقتصاد ورزش در این مورد به تجارت‌نیوز، می‌گوید: واقعیت این است که شاید از همان ابتدا که فوتبال و ورزش به وجود آمده‌اند، شرطبندی نیز وجود داشته است. اما با رشد فناوری اطلاعات و راه‌اندازی وبسایتها، بازار این حوزه بسیار داغ شد.
وی با ارائه توضیحاتی در مورد نحوه شرطبندی، ادامه می‌دهد: صنعت شرطبندی در دنیا بسیار بزرگ است و بنگاه‌هایی با گردش مالی بسیار بالا را شامل میشود. نام برخی از بنگاه‌های شرطبندی را می‌توان بر روی لباس تیم‌های مشهور خارجی دید. به عنوان مثال، قبلا نام کمپانی شرطبندی bwin بر روی پیراهن رئال مادرید بود.
مختاری در مورد اینکه پیش‌رو بودن جامجهانی چقدر می‌تواند بر روی رونق گرفتن این بازار تاثیر بگذارد، می‌گوید: این صنعت در دنیا طرفداران زیادی دارد و قطعا جامجهانی و سایر رویدادها نیز می‌تواند باعث رونق گرفتن بیشتر آن شود. به نظرم باید در ایران به فکر ساماندهی این موضوع بود. چون به هر حال تقاضای بسیار زیادی در این حوزه وجود دارد.
این کارشناس اقتصاد ورزش در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان به بازار غیررسمی شرطبندی، حالت رسمی داد یا خیر، می‌گوید: باید دست‌اندرکاران در این زمینه به یک اجماع کلی برسند. از منظر شریعت و احکام اسلامی باید علما نظر بدهند. با این حال، این موضوع در سطح قیمتی پایین جنبه سرگرمی دارد و بحث کسب درآمد مطرح نیست.
وی می‌افزاید: در این زمینه می‌توان سقف‌هایی را گذاشت که محدود باشد. به عنوان مثال، در حد ۱۰ هزار تومان جنبه درآمدی ندارد و بیشتر افرادی که در قیمت‌های پایین شرطبندی می‌کنند، به لحاظ هیجانی این کار را انجام می‌دهند. شاید بتوان روشهایی مانند شرکت در مسابقات پیش‌بینی با یک مبلغ ورودی محدود جایگزین کرد.
وی در پاسخ به این سوال که علت رونق گرفتن بازار شرطبندی در فوتبال کشور چیست، می‌گوید: سوال بنده این است که چرا باید وجود نداشته باشد؟ به هر حال مخاطب فوتبال جوانان بوده و دارای هیجان هستند. بنابراین رونق گرفتن این شرط‌بندی‌ها نیز طبیعی است. تا زمانی که نیازی در جامعه وجود داشته و تقاضا برای آن باشد، به راحتی نمی‌توان آن را حذف کرد.
