حکم پوکر در اسلام ; حلال یا حرام؟
پیش از این توضیح حکم پوکر در اسلام بهتر است کمی به این بازی بپردازیم. پوکر از محبوب ترین بازی‌های کارتی و دورهمی جهان است. این بازی در اوایل قرن نوزدهم در آمریکا متولد شد. برای مثال در کتابی به نام Dragoon Campaigns to the Rocky Mountains مربوط به سال 1836، به پوکر در آمریکا اشاره شده است. طی قرن نوزدهم، بازی پوکر تغییراتی را تجربه کرد. همینطور به چند دسته متفاوت تبدیل شد. برخی از دسته‌های معروف پوکر، از این قسم هستند:
- تگزاس هولدم (Texas Hold’em)
- اوماها های (Omaha Ho)
- اوماها های-لو (Omaha Hi-Lo)
- هفت کارت
- پنج کارت
- و …
طی قرن بیستم با پا گرفتن کازینوها در لاس وگاس، پوکر قوام و محبوبیت بیشتری یافت. همینطور بیشتر در دورهمی‌های خانوادگی به کار گرفته شد. امروزه پوکر به سطحی دیگر رسیده است. مسابقات سری جهانی پوکر یکی از معروف‌ترین مسابقات پوکر است که سالیانه برگزار میشود. جز آن، ده‌ها سری مسابقه سالیانه دیگر نیز هستند. جدا از آن، تورنمنت‌های کوچک نیز به طور هفتگی در کازینوها برگزار میشود. از سوی دیگر، تقریبا تمام کازینوهای آنلاین، اتاق پوکر دارند. شیوه کار در تورنمنت‌ها به این صورت است که بازیکنان یک مبلغ ورودی برای شرکت می‌دهند. نقرات اول، از این مبلغ کل سهم می‌گیرند.
بزرگترین رقم برده شده در مسابقات پوکر تا این لحظه مربوط به آنتونیو اسفندیاری پوکرباز ایرانی است. او سال 2012 توانست به 18 میلیون دلار برسد. در مجموع نیز برایان کندی تاکنون توانسته 56 میلیون دلار برنده شود که بالاترین رقم تا این لحظه است.
شرط بندی در اسلام
اسلام نیز مانند ادیان دیگر، هرگونه شرط بندی و قمار را ممنوع اعلام کرده است. البته استثناهایی نیز وجود دارد. پیش از این به کورس اسب دوانی گنبد اشاره کردیم. شرط بندی روی شنا، تیراندازی و سوارکاری در اسلام مانعی ندارد. البته نه به این صورت که تماشاگران روی آن اقدام به شرط بندی کنند. شرط بندی روی این مسابقات تنها برای بازیکنان/ورزشکاران بلامانع است. البته برخی از مراجع شرط بندی به همین شکل را روی ادوات جنگی فعلی مثلا تیراندازی با تپانچه و تفنگ را نیز بلامانع می‌دانند. هرنوع دیگر از شرط بندی حرام شناخته میشود.
حکم پوکر در اسلام
برای بسیاری سوال پیش می‌آید که آیا پوکر در اسلام حرام است؟ در این خصوص، به آیه 93 سوره مائده اشاره میشود:
لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوْا وَآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ﴿٩٣﴾
بر کسانی که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند نسبت به آنچه [پیش از حکم تحریم، از مسکرات و منافع قمار و سایر مُحرّمات] خورده اند، گناهی نیست، هرگاه بپرهیزند و ایمان [واقعی] آورند و [خالصانه] کارهای شایسته انجام دهند؛ سپس پرهیزکاری را تداوم بخشند و ایمان خود را ادامه دهند، و بر پرهیزکاری پافشاری ورزند و کار نیک بجا آورند؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد. (۹۳)
این آیه تا حدود زیادی مسئله را مشخص می‌کند. هرگونه قمار کردن پول، از نظر اسلام حرام است. حتی اگر قصد فرد از بازی این باشد که پول برنده شده را به خیریه اختصاص دهد، باز هم این موضوع حرام است. دلایلی را بر این موضوع عنوان کرده‌اند. به نظر دین: « شیطان همواره در صدد ایجاد دشمنی و کینه توزی میان انسان‌ها و بازداشتن افراد از یاد خدا و برپایی نماز است. قماربازی و می گساری ابزار شیطان در نیل به این هدف است.» از سوی دیگر، دین قمار را به حرص و طمع مربوط می‌داند. به نظر اسلام حتی قمارباز برنده نیز برای بازی بیشتر حریص میشود و روزی دیگر تمام ثروت خود را از دست خواهد داد.
ابزارهای قمار
اینجا سوال دیگری نیز پیش می‌آید. پوکر به صورت دوستانه چه حکمی دارد؟ اگر بدون پول بازی شود، تکلیف چیست؟ مثلا توصیه در مورد حکم یا شلم و پوکر در اسلام بدون پول هم حرام است؟ مسئله دیگری اینجا مطرح میشود که به ابزارها یا ادوات قمار معروف است. برای مثال ورق از آن دسته است. در واقع چیزی که حداقل در نظر مراجع دینی، قمار را به یاد می‌آورد. البته شاید شما بگویید که وقتی ورق را می‌بینید، بیشتر از قمار یاد بازی‌های دوستانه حکم با اطرافیان خود می‌افتید.
از نظر مراجع مورداشاره، هرنوع بازی با این ابزارهای قمار حرام است. حتی اگر بحث پول نباشد. حتی اگر در یک جمع صمیمی، به بازی بپردازید و اینطور بخواهید لحظات گرمی را سپری کنید، باز مرتکب عمل حرام شده‌اید.
مشابه این موضوع در اوایل انقلاب اسلامی در خصوص بازی شطرنج نیز رخ داده بود. مهره‌های شطرنج نیز از سوی این مراجع، ابزار قمار در نظر گرفته شده بود. حتی به احادیثی اشاره شده بود که در زمان امامان نیز شطرنج حرام در نظر گرفته می‌شد. حتی موضوع تا جایی پیش رفته بود که سلام کردن به کسی که شطرنج بازی می‌کرد نیز حرام شمرده شده بود.
با این حال از آنجا که در سطح جهان، دیگر شطرنج آلت قمار در نظر گرفته نمی‌شود، وضعیت تغییر کرد. برای مثال فدراسیون شطرنج ایران در دهه بیست شمسی شروع به کار کرد. با این حال از ابتدای انقلاب کل فعالیت آن تعطیل شد. از سال 1369 با حکم جدیدی که در این خصوص داده شد، فعالیت این فدراسیون از سر گرفته شد. این احتمال وجود دارد که در درازمدت، چنین وضعیتی در مورد ورق و بازی‌هایی نظیر حکم نیز صادر شود.
