کلاهبرداران با پرداختن به موضوعات داغ و مهم و ارسال پست‌هایی در این خصوص سعی در ترغیب کاربران دارند. آنها با ارسال پست‌هایی در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی گوناگون شما را به‌راحتی قربانی می‌کنند و در برخی مواقع به‌آسانی به اطلاعات شخصی‌تان دست پیدا می‌کنند یا پول شما را به جیب خود می‌زنند.
انواع کلاهبرداری‌های اینترنتی
– کلاهبرداری از طریق اعلام برنده‌شدن در قرعه‌کشی‌ها
یکی از رایچ‌ترین روش‌های کلاهبرداری، اعلام دروغین برنده‌شدن در قرعه‌کشی‌ها مخصوصا لاتاری است. در این شکل از کلاهبرداری، کلاهبرداران ایمیلی برایتان ارسال می‌کنند یا با شما تماس می‌گیرند و تقاضا می‌کنند که اطلاعات شخصی خود را در اختیارشان قرار دهید. در حالت دیگر به شما می‌گویند مبلغی برنده شده‌اید و ترغیبتان می‌کنند که شماره حساب و مشخصات حساب بانکی خود را در اختیارشان قرار دهید. در حقیقت شما را وارد بازی می‌کنند و در نهایت قربانی می‌شوید و موجودی حساب‌‌تان را برداشت می‌کنند. توصیه ما این است که به هیچ عنوان مشخصات فردی خود را در اختیار افراد ناشناس قرار ندهید.
چگونه از کلاهبرداری اینترنتی شکایت کنیم؟
کلاهبرداری اینترنتی از جمله جرایمی است که به موازات پیشرفت فناوری های نوین در سراسر دنیا و از جمله ایران گسترش یافته و به اشکال مختلف اموال اشخاص حقیقی و حقوقی را مورد تهاجم قرار داده است.
کلاهبرداری چیست؟
کلاهبرداری همواره مستلزم اینست که بزهکار با فریب اشخاص حقیقی یا حقوقی مردم را به وجود شرکت ها، کارخانجات یا به طور کلی هر امر واهی و غیر واقعی امیدوار کند یا آنان را از امور موهومی بترساند و یا اقدام به جعل عناوین نماید و در نهایت از این طریق اموال افراد را در قالب اسناد مالی، وجوه نقد یا سایر اموال منقول و غیر منقول برباید. (ماده ۱ فانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشاء و کلاهبرداری)
در شکل سنتی آن معمولا کلاهبردار با افراد ارتباط فیزیکی و رو در رو بر قرار نموده و از این طریق با فریب شخص مال او را می برد. در نتیجه معمولا کشف جرم، شناسایی مجرم و دستگیری وی معمولا امکان پذیرتر است.
کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
در شیوه های امروزی تر کلاهبرداری – که با پیشرفت تکنولوژی و افزایش جایگاه فن آوری و ابزار های مدرن در نزد مردم ارتباط تنگاتنگی دارد – کلاهبرداری از طریق فریب اشخاص در مورد امور واهی یا جعل عناوین و .. از طریق ایجاد یا تغییر یا دستکاری در داده های موجود در سیستم های رایانه ای صورت می گیرد و این موضوع در نهایت به ربودن اموال شخص منجر می گردد.(ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای)
اغلب برای دسترسی به داده های نخست جهت بردن مال دیگران شیوه هایی به کار گرفته می شوند که به آنها مهندسی اجتماعی می گویند – مهندسی اجتماعی معمولا به اقدامات فریب کارانه کلاهبرداران برای بدست آوردن داده های مختلف از اشخاص گفته می شود- یا جرایم دیگری مانند ربودن داده ها و دسترسی غیر مجاز به داده های دیگری مقدمه کلاهبرداری واقع می گردند. در این قبیل موارد به نظر می رسد امکان بررسی موضوع با توجه به تعدد جرم مطرح باشد.
اگر در گذشته و در شکل سنتی کلاهبرداری امکان فریب ماشین ها و دستگاه ها امری بحث بر انگیز بود؛ امروزه در اینکه کلاهبرداری اینترنتی در بسیاری موارد می تواند از طریق فریب ماشین ها صورت گیرد تردیدی در بین افراد وجود ندارد.
مجازات کلاهبرداری اینترنتی چیست؟
متاسفانه علی رغم اینکه کلاهبرداری رایانه ای – که در میان مردم بیشتر به کلاهبرداری اینترنتی مشهور می باشد – بسیار افزایش داشته است؛ قانون جرایم رایانه ای اقدام به کاهش مجازات این مجرمین نموده است. این قانون حداقل مجازات حبس را مانند گذشته یک سال در نظر گرفته، ولی حداکثر آن را از هفت سال به پنج سال کاهش داده است.
در مورد جزای نقدی نیز در حالی که قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری جزای نقدی را معادل مال حاصل از جرم و در هر حال مجرم را ملزم به پرداخت آن دانسته بود؛ قانون جرایم رایانه ای جزای نقدی بین بیست میلیون ریال تا یک صد میلیون ریال را برای کلاهبرداران اینترنتی در نظر گرفته و قاضی را در حکم بدان مخیر نموده است.
درست است منتقدین حبس مجرمین معتقدند حبس در بسیاری از موارد امکان اصلاح مجرم را همراه ندارد؛ اما کاهش جزای نقدی در حق دولت با توجه به هزینه های گزاف این جرایم برای سیستم قضایی به نظر منطقی نیست.
بدیهی است رد مال در هر دو حالت بر عهده کلاهبردار می باشد.
انواع رایج کلاهبرداری اینترنتی در ایران:
در این قسمت برخی از روش های رایج مهندسی اجتماعی در ایران که منجر به کلاهبرداری از افراد و شرکت ها می شوند را به نقل از منابع معتبر خبری مانند پایگاه اطلاع رسانی پلیس فتا بررسی می کنیم. در بیشتر این اقدامات هدف اصلی مجرمین دستیابی به اطلاعات کارت بانکی افراد از طرق مختلف و سپس برداشت غیر مجاز از حساب آنان می باشد.
۱- فروش اقلام و ارائه خدمات به ارزانترین قیمت در بازار به طوری که حتما افراد نسبت به خرید آن وسوسه شوند. گاه این کالا می تواند پوشک یا تور مسافرتی و … باشد.
در این روش مجرم سایبری از طریق ایجاد سایت های فروشگاهی غیر معتبر که دارای نماد اعتماد الکترونیک نیز نیستند و با وسوسه مصرف کننده آنها را به ارائه اطلاعات کارت بانکی شان در درگاه های پرداخت جعلی ترغیب می نمایند و سپس با ذخیره این اطلاعات اقدام به خریدهای اینترنتی یا انتقال پول از این حساب ها می کنند.
۲- متاسفانه در برخی از موارد دیده شده کلاهبرداری اینترنتی در قالب پوشش امور خیریه مانند موسسات جعلی خیریه یا ارائه شماره حساب برای کمک به مردم در حوادث غیر مترقبه مانند سیل اخیر صورت می گیرد.
این کلاهبرداران مستقیما با ارائه شماره حساب وجوه مردم را جمع آوری کرده و به جیب می زنند و یا با راهنمایی افراد به درگاه های پرداخت جعلی بانک های مختلف اطلاعات حساب و سپس پول شان را می ربایند.
۳- در بسیاری از موارد دیده شده با تماس های تلفنی و به بهانه برنده شدن جایزه یا رفع مشکل پرداخت حقوق افراد کشاندن افراد به صورت تلفنی یا با کشاندن آنها پای دستگاه های خود پرداز حساب اشخاص خالی شده است.
۴- ارائه اینترنت رایگان و نامحدود در مکان های عمومی حتی گاه در هتل ها و رستوران ها می تواند به هک شدن سیستم های رایانه ای افراد و سرقت اطلاعات بانکی یا سایر اطلاعات شان منجر گردد.
۶- استفاده از رسید سازهای تقلبی جهت تایید واریز وجه و خرید از افراد نیز متاسفانه امری رایج است.
۷- اسکیمرها با جعل کارت های بانکی می توانند مستقیما یا غیر مستقیم و با واسطه در برداشت و انتقال وجوه از حساب شما مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین از ارائه رمز کارت خود به دیگران خودداری کنید و مراقب دستگاه های خود پرداز ثابت و سیار باشید.
قطعا شیوه های متعدد و متنوعی جهت کلاهبرداری رایانه ای وجود دارد و موارد گفته شده صرفا اموری است که امروزه رایج هستند. بنابراین با توجه به به روز شدن شیوه های کلاهبرداری به موازات به روز شدن فن آوری امری ضروری می باشد و جهت کاهش این جرایم هشیاری و آگاهی عموم نسبت به فضای سایبری و جرایم سایبری اجتناب ناپذیر است.
انگیزه کلاهبرداری اینترنتی:
به نظر می رسد مهمترین انگیزه کلاهبرداران رایانه ای به ویژه در ایران کسب ثروت های هنگفت یک شبه باشد. در این بین گاه انتقام جویی های شخصی نیز می تواند مزید بر علت واقع گردد.
شکایت از کلاهبرداری اینترنتی را کجا مطرح کنیم؟
شکایت از جرایم کلاهبرداری اینترنتی را مانند سایر جرایم رایانه ای باید ابتدا در دادسرای جرایم رایانه ای مطرح کرد. سپس از طریق پلیس فتا تحقیقات لازم را پیگیری نمود تا در نهایت در دادگاه به صدور حکم بیانجامد.
قطعا مشورت با وکلای متخصص قبل از طرح هر گونه شکایت می تواند شما را یاری رساند تا در کمترین زمان و کمترین هزینه حقوق خود را احیا نمایید.
پیشگیری از کلاهبرداری اینترنتی:
با توجه به اینکه در بسیاری از موارد در کلاهبرداری اینترنتی قربانی مستقیما با کلاهبردار رو به رو نمی شود و هم چنین به دلیل استفاده کلاهبردار از فناوری های به روز و هم چنین تعداد زیاد قربانیان این جرایم در مدت زمان کوتاه در مقایسه با کلاهبرداری سنتی کشف این جرایم و دستگیری این مجرمین دشوار تر و گاه همراه با صرف وقت و هزینه بسیار است.
بنابراین همواره بهترین راه مقابله با این قبیل جرایم رایانه ای پیشگیری از وقوع آن است.
الف) در صورتی که کسب و کار شخصی دارید نکات ذیل را حتما رعایت کنید:
۱- امنیت وبسایت و کسب و کارتان را از طرق مختلف مانند استفاده از فایروال ها، آنتی ویروس ها، آنتی اسکم ها و .. تامین نمایید.
۲- کلیه نرم افزارهایتان را مرتبا به روز رسانی کنید.
۳- از رمز عبور هایی با حداقل هشت بخش استفاده کنید و آن ها را مرتبا تغییر دهید.
۴- شبکه اینترنت خود را ایمن سازید.
۵- سوابق کارمندان تان را بررسی کنید و نکات ایمنی لازم در فضای سایبری را به آن ها آموزش دهید.
۶- نسخه پشتیبان از داده هایتان تهیه کنید.
۷- همواره ایمنی وبسایت تان را چک کنید.
۸- از متخصصین امنیت برای تامین امنیت وبسایت تان بهره بگیرید.
موارد ذکر شده در این قسمت صرفا برخی از مهم ترین نکات است. برای مطالعه موارد بیشتر در این مورد می توانید به صفحهامنیت کسب و کار های اینترنتی در فضای سایبری مراجعه نمایید.
ب) در صورتی که می خواهید امنیت خود و خانواده تان را در اینترنت تامین کنید بهتر است به موارد زیر توجه ویژه ای داشته باشید:
۱- می توانید از نرم افزارهای محافظت کننده مانند نرم افزارهای ضدجاسوسی و فایروال ها استفاده و آنها را دائما به روز کنید.
۲- در تعاملات خود در شبکه های اجتماعی مراقب باشید و از ارسال اطلاعات خصوصی تان در معرض عموم بپرهیزید.
۳- از اینترنت های ایمن استفاده کنید. استفاده از نت های عمومی و خرید یا پرداخت آنلاین با استفاده از آنها خطرناک است و می تواند اطلاعات کارت بانکی شما را در اختیار مجرمین سایبری قرار دهد.
۴- در هنگام خرید اینترنتی نکات ایمنی را رعایت کنید.
۵- از باز کردن ایمیل های ناشناس و کلیک کردن بر روی فایل ها یا لینک های ضمیمه این ایمیل ها جدا خودداری نمایید.
۶- رمز عبور ایمیل یا شبکه های اجتماعی و هم چنین کارت بانکی و یا اطلاعات آن را به راحتی در اختیار سایرین قرار ندهید.
۷- دانش خود را نسبت به فناوری های مورد استفاده مانند اینترنت، شبکه های اجتماعی و … افزایش دهید.
۸- از سایت های ناشناس و نامعتبر خرید نکنید.
برای مطالعه بیشتر در این مورد می توانید به صفحه امنیت اشخاص در فضای سایبری نگاه کنید.
نمونه رای قضایی در مورد کلاهبرداری اینترنتی:
«شاکی: آقای ج.ر.
متهم: آقای ع.س.
اتهام: برداشت غیر مجاز وجه از طریق سامانه رایانه ای(کلاهبرداری رایانه ای)
گردشکار: پس از ارجاع پرونده به این دادگاه و وصول به شعبه ثبت و پس از جری تشریفات قانونی دادگاه در وقت مقرر/ فوق العاده بتصدی امضا کننده ذیل تشکیل است با بررسی پرونده ختم رسیدگی را اعلام و با استعانت از خداوند متعال به شرح ذیل مبادرت به صدور رای می نماید.
رای دادگاه
در خصوص اتهام آقای ع. س. ۲۹ ساله و فاقد سابقه محکومیت کیفری دائر بر برداشت غیر مجاز وجه از طریق سامانه رایانه ای (کلاهبرداری رایانه ای) به میزان چهار میلیون و نهصد هزار ریال موضوع شکایت آقای ج.ر. با عنایت به اوراق و محتویات پرونده و مفاد کیفر خواست دادسرا و دلایل احصایی در آن و شکایت شاکی و گزارش نیروی انتظامی و اظهارات و اقاریر صریح متهم و قراین و امارات موجود بزهکاریش محرز و مسلم بوده و با استناد به ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه ای علاوه بر رد مال ( و با در نظر گرفتن تخییر دادگاه در انتخاب مجازات و ملاحظه شرایط خاص متهم ) به پرداخت بیست میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت محکوم می گردد. رای صادره حضوری محسوب و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نطر در محاکم تجدید نطر استان تهران می باشد.
صدیقی- رئیس شعبه ۱۰۸۳دادگاه عمومی جزایی تهران – ویژه کارکنان دولت»
