جیمز کورلی، ۳۶ ساله ، به دلیل شغلش، استادیار روانشناسی در دانشگاه کلمبیا است و بر اساس پایه عصبی و آسیب شناختی رفتار اجتماعی کار می کند. اما در زمان بیکاری سعی میکند پاسخ اسرار مختلف را کشف کند: اولین بازی فوتبالی که به آنجا رفته است کدام بازی بود؟ (او تمام جزئیات مبهم را به خاطر می آورد اما جزئیات خاص را به یاد ندارد). در طی قرن گذشته دو تیم مورد علاقه اش چند بار با هم بازی کرده اند؟ آیا فوتبال آنقدرها که برخی مردم میگویند کسل کننده است؟
پاسخ به این سؤالات به طرز شگفت آوری سخت بود. اما کورلی از همان رویکردی که در حرفه دانشگاهی خود استفاده کرده بهره گرفت: داده ، تعداد زیادی داده. او با جمع بندی نتایج مسابقات از چندین منبع مختلف بزرگترین کتاب نتایج فوتبال انگلیس را تدوین کرد. او در صفحه‌ی گیت هاپ خودش، فارغ از هر جنجالی، نتایج تقریبا ۲۰۰۰۰۰ مسابقه ی فوتبال انگلیس در چهار لیگ برتر از سال ۱۸۸۸ را قرار داده است، از زمان جک قاتل (Jack the Ripper) و ملکه ویکتوریا.این چهارده مگابایت داستانهای زیادی در خود دارد، داستانهایی که به ۱۲۵ سال قبل برمیگردد، یعنی به زمان تاسیس لیگ فوتبال انگلیس.
برای مثال رایجترین نتیجه ی نهایی در این بازی ها را در نظر بگیرید. در بین ۱۸۸۰۶۰ بازی لیگ، نتیجه ی نهایی اغلب ۱-۰ بود، و این مساله به کورلی ثابت کرد که فوتبال میتواند با کمترین گل زنی که او تصور میکند تمام شود. این نتیجه در بیش از ۳۰۰۰۰ بازی رخ داده است – یعنی ۱۶ درصد از کل بازی ها. سایر نتایج رایج عبارتند از: ۲-۱ (تقریبا در ۲۷۰۰۰ بازی)، ۲-۰ (تقریبا در ۲۲۰۰۰ بازی) و ۱-۱ (تقریبا در ۲۲۰۰۰ بازی).
در ۸۵۶۹۴ بازی (یعنی تقریبا در نیمی از کل بازی ها) حداقل یکی از تیم ها اصلا گل نزده. به این ترتیب کورلی جواب یکی از سوالاتش را گرفت: “فوتبال کمی کسل کننده است”.
در تصویر زیر توزیع گلزنی تیم های میزبان و مهمان در طول تاریخ را میبینید:
نتایج پایین هستند. در بیشتر از ۸۵% از بازی ها هیچ کدام از تیم ها بیشتر از سه گل نزده اند.
این نتایج پایین منجر به هزاران تساوی شده است – اگر بخواهیم دقیق حساب کنیم میشود ۴۷۴۱۲ تساوی از زمان تاسیس سیستم لیگ. یعنی بیشتر از یک چهارم بازی ها نتیجه ی تساوی داشتند. و ۷ درصد از بازی ها بدون گل و بدون برنده تمام شده اند – ۱۳۴۷۵ بازی به تساوی صفر – صفر ختم شدند.
اینکه نتیجه ی تساوی یکی از رایج ترین نتایج در تاریخ طولانی فوتبال است هم شاهد دیگری برای کسل کننده بودن فوتبال است (در فصل گذشته ۲۷ درصد از بازی ها بدون برنده تمام شدند). این نمودار شیوع بازیهای ختم شده به تساوی را نشان میدهد:
در سال ۱۸۹۰، فقط ۱۲ درصد از بازی ها به تساوی کشیده شدند و در سال ۱۹۷۷ ، ۶۲۶ بازی از ۲،۰۲۸ بازی، یا ۳۱ درصد، به تساوی ختم شدند. با اینکه امروزه این عدد کمتر شده اما هنوز هم به بالاترین رکورد تاریخی برای تساوی در بازی ها نزدیک هستیم.
دلیل این امر تا حدی به خاطر کاهش گلزنی است. گلزنی فوتبال انگلیس بعد از گذشت چندین دهه از تاسیس آن کمتر شده است. در شکل زیر میتوانید میانگین گل های به ثمر رسیده در هر مسابقه ی تاریخ را بر اساس سطح لیگ ببینید:
میانگین تعداد گل در هر بازی ، در بعضی اوقات نوسانات شدید داشته، به ویژه سعود و سقوط های ناگهانی در دو دوره‌ی پس از جنگ. در سال ۱۹۲۵، فیفا قانون آفساید را اصلاح کرد. قبل از این اصلاح قانون، باید سه بازیکن در هنگام عبور توپ از بین مهاجم و دروازه بین آنها قرار میگرفتند. طبق قانون جدید باید دو بازیکن بین آنها قرار بگیرد (معمولا یک مدافع و دروازه بان). اینکار باعث میشد که مهاجم فرصت بیشتری برای پرتاب داشته باشد و در نتیجه گلزنی بیشتر شد.
دلایل سایر تغییرات بزرگ خیلی مشخص نیست. تغییر قانون (معمولا قوانینی که تغییر آنها موجب تغییر در تعداد گل میشود) در تاریخ فوتبال بسیار نادر است.
در سال ۱۹۵۸ اولین بار تعویض بازیکن مجاز شد، اما فقط برای بازیکن مصدوم. این کار هم زمان شد با کاهش شدید گلزنی در دهه‌ی ۱۹۶۰٫ دلیلش این است که شاید تیم ها با بازی بازیکن مصدوم در دفاع بسیار آسیب پذیر میشوند و در نتیجه گل میخورند. اضافه شدن قانون تعویض باعث کاهش این تاثیرات شد.
به نظر میرسد که دیگر تغییرات قوانین (دادن کارت زرد و قرمز در سال ۱۹۷۰، تغییر دیگری در قانون آفساید در سال ۱۹۹۰، ممنوعیت گرفتن پاس های برگشتی توسط دروازه بان در سال ۱۹۹۲) ارتباطی با تغییرات اصلی در فوتبال ندارند. مثلا کاهشی که بعد از سال ۱۹۳۰ اتفاق افتاد، و افزایشی که بعد از سال ۱۹۵۰ به وجود آمد را نمیتوان توضیح داد. برخی از این تغییرات ممکن است به دلیل تکامل تاکتیک های فوتبال باشند، مثلا تاکتیک “وارونه کردن هرم” از جاناتان ویلسون. در ابتدا تعداد مهاجمین در فوتبال زیاد بود، اما با تغییر تاکتیک تعداد مدافعین و بازیکنان خط میانی بیشتر شد. این تغییر در بازی، و تغییر در نظریه ی تاکتیک های بازی، میتواند تغییراتی کلی در گلزنی ایجاد کند.
در سال ۱۹۸۱ یک تغییر دیگر رخ داد: برای محاسبه جدول رده بندی ، به تیم ها سه امتیاز برای یک برد و یک امتیاز برای یک تساوی داده شد. قبل از سال ۱۹۸۱ ، تنها دو امتیاز برای یک برد به دست می آمد. این تغییر به طور کلی باعث شد تیم ها انگیزه کمتری برای تساوی داشته باشند. در نتیجه بازی تهاجمی تر شد و گل های بیشتری به ثمر نشست. البته تاثیر این تغییر فقط در یک جنبه نبود. وقتی یک تیم گل میزند انگیزه اش برای معلق نگه داشتن بازی بیشتر میشود و سعی میکند تنها با یک گل برنده شود. در سال ۱۹۸۱ در واقع افزایش کمی در تعداد گلزنی رخ داد و رشد اصلی گلزنی چند سال بعد اتفاق افتاد.
البته تغییر رخ داده چندان بزرگ نبود و دوام نداشت. به نظر میرسد که در ۳۰ سال گذشته گلزنی به نوعی متعادل شده، و این مساله با برخی از پایین ترین سطوح گلزنی در ۱۲۵ سال گذشته مرتبط است.
کورلی در مورد اینکه این بانک اطلاعاتی بزرگ را در چه مدت جمع آوری کرده حرف زیادی نزد و با خنده گفت: “واقعا مطمئن نیستم که چقدر طول کشیده، اگر مطمئن بودم حتما همسرم میدانست.”
البته کورلی سریعا گفت که داده ها هر جایی پیدا میشوند – هر چند پراکنده هستند و دسترسی به آنها به صورت اختصاصی و سخت است. او داده‌هایش را از صفحات آماری Rec.Sports.Soccer، از دیگر کامپایلرها و کاربران GitHub، از خود پایگاه داده‌ای ESPN و از هر جای دیگری جمع آوری کرد و سپس در اختیار همه گذاشت.
او گفت: من معتقدم که دسترسی به داده ها باید آزاد باشد، من طرفدار پر و پا قرص این مساله در علم هستم، و دیدگاهم این است که وقتی داده‌هایی وجود دارد، تا وقتی که متعلق به کسی نباشد خوب است که در دسترس عموم باشد. وقتی میدانم که این داده ها به درد کسی میخورد و میتوانند از آن بهره مند شوند چرا داده ها را در اختیار آنها قرار ندهم؟
کار آکادمیک و کار فوتبال کورلی با هم همپوشانی دارند. به عنوان مثال ، بخش اعظم کار آکادمیک وی مربوط به مدل های مسابقات دو به دو (مسابقاتی که در آن دو نها هم زمان با هم رقابت میکنند) و سلسله مراتب اجتماعی است. این مسائل اغلب با فرمول هایی مانند سیستم Elo حل می شود که رتبه بندی های فوتبال را محاسبه می کنند. مشخص است که این تحقیقات مشابه سرگرمی فوتبال برای او هستند. به هر حال فوتبال هم نوعی مسابقه ی دو به دو است.
سایر مفاهیم روانشناختی هم در بحث فوتبالی ما دخیل هستند. برخلاف بیشتر هواداران فوتبال انگلیس، کورلی به دنبال ریشه های هر دو تیم است. استون ویلا ذاتی است – پدر کورلی ، و پدر پدرش ۱۰۰ سال گذشته صاحبان بلیط فصل بودند – و یورک سیتی تعلیمی است. او با استفاده از مجموعه داده هایی که خودش خلق کرده بود تاریخچه مشترک دو تیم را ترسیم کرد و به جواب یکی از سوالاتش رسید. (خوشبختانه آنها هیچوقت با هم همزمان نبودند، به همین دلیل هیچوقت مجبور نشدم یکی از آنها را انتخاب کنم.)
و همانند کارهای آکادمیکش، داده‌هایش را با داده‌های فوتبالی منابع دیگر مقایسه کرد. یک نمونه‌ی بارزش بازی ۲۶ نوامبر سال ۱۹۸۳ است که دونکستر راورز با چستر در یک مسابقه‌ی دسته ۴ بازی کرد و بازی با نتیجه ی تساوی ۰-۰ خاتمه یافت. این بازی حتی در پایگاه داده‌ای ESPN هم وجود ندارد اما کورلی از آن خبر داشت.
کورلی در مورد این بازی گفت: “یک بازی کاملا کسل کنند”. البته این فقط یک بازی از بین ۱۸۸۰۶۰ بازی بود.
