مهمترین دلایل که در لاتاری و شرطبندی شرکت می‌کنیم با وجودی‌که می‌دانیم احتمالاً برنده جک‌پات نمی‌شویم چیست؟ بیشتر افرادی که لاتاری بازی می‌کنند، حداقل نوعی درک شهودی دارند که احتمالاً برنده جک‌پات نخواهند شد.
هزینه بلیط لاتاری اوز (Oz Lotto) در استرالیا کمی بیش از یک دلار است. احتمال برد جوایز سطح اول کمی کمتر از یک در ۴۵ میلیون است.جایزه سطح ۱ برای لاتاری اوز در ۲۲ نوامبر چیزی بیش از ۲٫۱ میلیون دلار بود، برای گرد کردن فرض کنیم ۲٫۲ میلیون دلار. بنابراین، هزینه ما ۱ دلار است، و بازده مورد انتظار ما ( ۴۵،۰۰۰،۰۰۰/۱ × ۲،۲۰۰،۰۰۰) است. این بدان معناست که برای هر ۱ دلار که وارد می‌کنید، می‌توانید انتظار داشته باشید حدود ۵ سنت را پس بگیرید.
اما در لاتاری اوز هفت سطح جوایز وجود دارد. این یعنی به‌جای کسب ۲٫۲ میلیون دلار، ممکن است جایزه کمتری معادل ۴۵۰۰۰ دلار، ۶۰۰۰ دلار، ۴۰۰ دلار، ۶۰ دلار، ۳۰ دلار یا ۱۷ دلار (براساس قرعه‌کشی ۲۲ نوامبر) دریافت کنید. بنابراین، اکنون باید هر یک از این جوایز را براساس احتمال وقوع آن‌ها بسنجیم و مقادیر را اضافه کنیم. اساساً این به معنای گزاره‌ی هزینه ۱ دلاری در مقابل بازپرداخت مورد انتظار ۵۰ سنتی است. اگرچه این بسیار قابل احترام‌تر است، اما هنوز فاصله زیادی با برابر بودن دارد.
شاید شنیده باشید که احتمال وقوع تصادف در حین رانندگی برای خرید بلیط لاتاری خیلی بیشتر از احتمال برنده شدن سطح اول جوایز لاتاری است.
بنابراین، اگر پیروزی بسیار بعید است، چرا شرکت کردن در لاتاری بسیار محبوب است؟ اگر مردم می‌دانند چیزی بسیار بعید است و برای لمس تجربه این ناممکن بودن مجبور به صرف هزینه هستند، چرا واقعاً باید چنین کاری انجام دهند؟ دلایل مختلفی وجود دارد، بسیاری از این دلایل ریشه در روان‌شناسی دارند. در ادامه هفت مورد متداول را بررسی می‌کنیم.
باخت نزدیک
تقریباً در مورد هر رقابتی، یک جذابیت عجیب برای «نزدیک به برنده شدن» وجود دارد.
تأثیر باخت نزدیک، نوع خاصی از عدم موفقیت در دستیابی به یک هدف را توصیف می‌کند. بازیکنی که این تلاش را انجام می‌دهد نزدیک به موفقیت است، اما با اختلاف بسیار کم، هدف محقق نمی‌شود.
در بازی‌های مبتنی بر مهارت مانند فوتبال یا بسکتبال، یک باخت نزدیک به بازیکنان بازخورد مفیدی می‌دهد و نوعی تشویق ضمنی «شما خیلی نزدیک بودید، دوباره امتحان کنید» در پی دارد. این باعث میشود بازیکن به موفقیت در رقابت‌های بعدی امیدوار شود.
بازیکنان لاتاری با شرکت در لاتاری که اعداد نزدیک به برد را انتخاب کرده‌اند (شاید آن‌ها از شش شماره سه یا چهار شماره را درست حدس زده باشند، احتمال چنین چیزی به طور کلی کمتر از یک در هزار است) این رویداد را اغلب به‌عنوان نشانه‌ای برای موفقیت‌های آتی در نظر می‌گیرند. یک مقاله که در سال ۲۰۰۹ چاپ شده می‌گوید که باخت نزدیک، همان سیستم‌های پاداش برای موفقیت‌های واقعی را در مغز فعال می‌کند.
اعداد خیلی بزرگ هستند
پروفسور مطالعات قمار، رابرت ویلیامز (Robert Williams)، اظهار می‌دارد که گرچه انسان‌ها ارزش اعداد را می‌دانند، اما ما واقعاً اعداد بزرگ را درک نمی‌کنیم.
ما در کل با مقادیری مانند شش، ۲۴ و ۱۲۰ برخورد داریم، اما در طول تاریخ هرگز مجبور به اندازه‌گیری ۱۸ میلیون از چیزی یا ۵۰ میلیون چیز دیگر نبوده‌ایم. به نظر می‌رسد که احتمال ۱ به ۲۰۰ میلیون تفاوتی با مثلاً ۱ به ۳ میلیون ندارد. در هر دو مورد موفقیت واقعاً بعید است.
با این حال، اگر بین شانس یک در سه و یک در ۲۰۰، به فردی حق انتخاب بدهید، تفاوت محسوس را درک خواهید کرد. قطع به یقین این‌گونه نیست که افراد نتوانند اعداد بزرگ را درک کنند، اما تا زمانی که مکث نکرده و به آن‌ها فکر نکنند، این اعداد معنای زیادی ندارند.
تعصب در دسترس بودن
تعصب در دسترس بودن مربوط به این ایده است که مردم احتمال هر چیزی را معمولاً بر اساس نمونه‌هایی که به ذهن خطور می‌کند قضاوت می‌کنند. به‌عنوان مثال، می‌توانید به اخبار در زمانی فکر کنید که یک کوسه شناگری را گاز گرفته است. یک دلیل این است که این نوع از داستان‌ها مهیج هستند و احتمالاً بسیار گزارش خواهند شد. چند بار چنین تیتری را دیده‌اید: «امروز کوسه‌ای در ساحل نیست»؟
از آنجا که شما به راحتی می‌توانید نمونه‌هایی از حملات کوسه را به خاطر بسپارید، ممکن است وسوسه شوید تا چنین نتیجه گیری کنید که حملات کوسه بسیار شایع‌تر است از آن‌چه در واقعیت می‌گذرد. در واقع، احتمال حمله یک کوسه به انسان یک به ۱۲ میلیون است.
شما همیشه داستان‌هایی راجع به برندگان لاتاری می‌شنوید و می‌خوانید. برندگان جک‌پات همیشه اخبار را می‌سازند، اما بازیکنانی که ۲۰ سال بدون برنده شدن بازی کرده‌اند در گمنامی به سر می‌برند. براین اساس، منطقی است که فکر کنید برنده شدن در جک‌پات نمی‌تواند خیلی نادر باشد. اثر خالص این است که به نظر می‌رسد برنده شدن امکان‌پذیر است.
توهم قمارباز
اگر در کازینو رولت بازی می‌کنید و هر ۲۰ دور اخیر قرمز آمده است، عدد احتمالی بعدی قرمز است یا مشکی؟
توهم قمارباز این باور غلط است که چون نتیجه‌ای برای مدتی به هر دلیلی اتفاق نیفتاده است به‌زودی اتفاق می‌افتد. در مثال فوق، چنین توهمی مستلزم شرطبندی روی مشکی است زیرا برای متعادل شدن میانگین، مشکی باید ظهور کند، با وجودی که می‌دانیم قرمز به همان اندازه مشکی شانس دارد.
افراد غالباً بر اساس تعداد دفعات برنده شدن اعداد، شماره‌های لاتاری را انتخاب می‌کنند، یا این‌که، از زمان آخرین ظهور این عدد، چقدر طول کشیده است. بسیاری از مردم دلیل این امر را داشتن نوعی کنترل روی یک فرآیند کاملاً تصادفی می‌دانند.
سفسطه‌ی هزینه‌های بی بازگشت
این یک تعصب شناختی بسیار فراگیر است. در اقتصاد، هزینه بی بازگشت هر هزینه‌ی پیشینی است که قابل بازیابی نباشد، مانند یک هزینه تجاری قبلی برای خرید نرم افزار، آموزش یا تبلیغات. از آنجا که این هزینه قبلاً اتفاق افتاده و قابل بازیابی نیست، دیگر نباید در تصمیمات آینده لحاظ شود. اما این امر به ندرت اتفاق می‌افتد.
سفسطه هزینه‌ی بی بازگشت هنگامی اتفاق می‌افتد که شما بر اساس زمان و منابعی که قبلاً صرف کرده‌اید تصمیم بگیرید. تحقیقات نشان می‌دهد که بزرگسالان بیشتر از کودکان یا حیوانات قربانی تب و تاب هزینه‌های بی بازگشت می شوند.
در لاتاری، افراد اغلب با آن‌که می‌دانند از نظر اقتصادی خرید بلیط لاتاری بیشتر غیر منطقی است اما به این دلیل که قبلاً سرمایه‌گذاری زیادی کرده‌اند، استقامت خواهند کرد.
این فقط در لاتاری نیست، هزینه‌های بی بازگشت منجر به تصمیم گیری غیر منطقی در همه‌ی زمان‌ها میشود.
تصور کنید بلیط برای گروه موسیقی‌ای خریداری کرده‌اید که واقعاً می‌خواهید ببینید، اما در روز کنسرت بیمار می‌شوید. حتی با وجود بیماری تصمیم می‌گیرید به هر شکل به کنسرت بروید زیرا قبلاً پول بلیط را پرداخت کرده‌اید ، بنابراین اگر نروید هدر رفته است. به هیچ وجه توجه نخواهید کرد که در هر حال پول خود را از دست داده‌اید و اگر بیمار باشید کنسرت رفتن نمی‌تواند تجربه‌ای لذت بخش باشد.
یا این‌که تصمیم می‌گیرید که در یک رابطه بد بمانید، زیرا زیاد در این رابطه از خود مایه گذاشته‌اید؟ یا ادامه خواندن کتاب بد یا تماشای فیلم بد فقط به این دلیل که در حال حاضر در نیمه راه هستید؟
تنها شانس شما
برخی از افراد می‌دانند که برنده شدن در لاتاری احتمال بسیار کمی دارد، اما پرداخت احتمالی اغوا کننده است. به‌عنوان مثال، برنده شدن در لاتاری ممکن است تنها راه برون رفت از مشکلات اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی باشد.
تحقیقات نشان می‌دهد وقتی افراد در دوران سخت زندگی هستند، تمایل بیشتری به ریسک کردن دارند، مانند شرکت در لاتاری. پرداخت بالقوه ممکن است به حدی تغییر دهنده زندگی باشد که هزینه اندک بازی را توجیه کند.
سرگرمی
برخی از افراد به‌طور شهودی می‌فهمند که اگرچه شرکت در لاتاری ممکن است ارزش اقتصادی کمی داشته باشد، اما ارزش سرگرمی بالایی دارد. در حالی که بعید است سود خالص پولی کسب کنید، می‌توانید چیز دیگری از آن بدست آورید.
این فرض مسخره‌ای خواهد بود اگر تصور کنیم همه به یک اندازه برای پاداش مالی و نه چیز دیگر، انگیزه دارند. مردم همیشه به سینما، کنسرت‌ها و رویدادهای ورزشی می‌روند و تقریباً هیچ انتظاری برای سود مالی ندارند.
از دیدگاه صرفاً اقتصادی، این رفتار ممکن است به راحتی توجیه یک شرطبندی ساده مالی نباشد. خوشبختانه، انسان‌ها انگیزه‌هایی فراتر از پول دارند و انواع رفتارهای به ظاهر غیر منطقی را می‌توان به آسانی توضیح داد.
بنابراین، برخی از شرکت کنندگان در لاتاری به دنبال هیجان برد احتمالی هستند. برخی دیگر از آن به‌عنوان توجیهی برای خیال‌پردازی موقت در مورد ثروت بیش از حد استفاده می‌کنند. با هزینه کمتر از یک فنجان قهوه، می‌توان چندین ساعت دل‌پذیر را صرف تصور موقعیت «چی میشه اگه» کرد. هیجانی که شخص ممکن است از داشتن شانس برنده شدن تجربه کند برای توجیه هزینه یک یا دو بلیط کافی است.
